Palavres

Taalonderwijs door onze gasten

Begin 2011 emigreerden we naar Portugal om daar ons bed en breakfast te beginnen. Onze ‘roots’ liggen respectievelijk in Rotterdam en Krommenie. Een verrassend verschil in taal, dat bleek toen we gingen samenwonen in Noord-Holland. Het duurde toch een paar jaar voor Kathleen moeiteloos ‘de kluft’ nam, een ‘pulletje en een duiker’ herkende en een ‘prokie’ voor me haalde (en met het goede object terugkwam) als ik het vroeg. 

Het heeft zelfs langer geduurd voordat wij het eens waren over de betekenis van en het verschil tussen een ‘koekje’ en een ‘kaakje’.

Hier in Portugal verwachtten we vooral Portugees te gaan leren. Bij voorkeur nog snel ook, dat vereenvoudigt de communicatie hier in het dagelijks leven. Inburgeren, dát willen we. Dat we van onze gasten nog zóveel Nederlandse en Vlaamse woorden en uitdrukkingen zouden leren, hadden we niet ingecalculeerd. Dan hebben we het nog niet eens over de woorden en uitdrukkingen die ontstaan binnen ons werk. 

Het is grappig dat wij niet de enigen zijn die dat hebben ontdekt. Twee weken geleden ontvingen we via de mail van gasten die net vertrokken waren hun talige  gedachtenspinsels uit het vliegtuig op weg naar huis. Die bestonden uit een lijstje met woorden, opgedaan gedurende hun tiendaagse vakantie bij B&B Cas al Cubo. Onze eigen casalcubo-speach komt natuurlijk voort uit ons werk en vooral uit de fantastische woorden en uitdrukkingen uit het vocabulaire van onze gasten of uit conversaties tussen de gasten die we opvangen. Die blijven vervolgens in het systeem hangen en gaan deel uitmaken van onze eigen taal. Wij leiden een beetje aan papegaai-syndroom.  Hier volgen een paar voorbeelden.

Misschien is dit een gevaarlijke opmerking, maar het Vlaams is toch een veel mooiere en meer beschrijvende taal dan het Nederlands. Onze eerste ervaring met het Vlaams was de volgende: twee hele lieve Belgische gasten waren nogal onbewust avontuurlijk ingesteld. Midden in de nacht reden zij over donkere bergweggetjes terug naar ons B&B vanuit een leuk restaurant in de buurt en zij “geraakten spontaan verloren”!  We moesten toch twee keer vragen (nou ja, ’t wás laat…) wat ze precies bedoelden. Sindsdien zijn wij nooit meer verdwaald. Wij geraken ook verloren. Dat is verdwalen zonder ruzie en wat wil je nog meer… Dat verdwalen kan hier gelukkig nog probleemloos aangezien Garmin en TomTom onze prachtige geitenpaden routes nog niet allemaal in kaart hebben. Als wij overigens de TomTom zoeken, is die niet te verwarren met een navigatie. Dat is namelijk de jongste telg uit onze katten familie, vernoemd naar de buurman die hem aan onze zorg toevertrouwde.

Van een ander echtpaar uit Vlaanderen dat ons bezocht, vond de vrouw kennelijk van zichzelf dat zij te dikke billen en/of te korte benen had. Na een fikse wandeling langs de rivier Guadiana waarbij zij een geitenhoeder met zijn kudde waren tegengekomen deelde ze ons ’s avonds mede dat geitjes toch echt haar favoriete dieren waren. Ze was er zelfs jaloers op, want in tegenstelling tot haarzelf hadden die ‘lang poten en een smal gat’. En wie wil dat nou niet?

Een ander Vlaams gezin logeerde bij ons. Bij het ontbijt is het altijd mogelijk om een eitje te bestellen. Kathleen maakt ze ter plekke en ze landen kakelvers en warm op je bord. Edoch toen de jongste zoon van het gezin mij in onvervalst dialect (en met een snoet waar je aan kon zien dat hij me in de maling nam) om een ‘poaerdenoach’ verzocht, moest ik toch twee keer vragen wat hij zei. Ik was zijn moeder uiterst dankbaar toen zij uitlegde dat een ‘paardenoog’ West-Vlaams dialect is voor een spiegelei.

 In de categorie eieren hebben we er overigens nog een paar. Bij B&B Cas al Cubo bestel je na een paar dagen naast het paardenoog een wedstrijd-ei, een technisch ei of gewoon prutje bij het ontbijt. En natuurlijk hoort daar een “zjoat” bij …. of lekker een kopje thee.

Tegenwoordig bieden we voor de dierenliefhebbers onder ons ook de mogelijkheid aan om tochten te maken met een Pezel.  Een hele lieve Pezel, vertrouwde één van onze gasten ons toe, die overduidelijk erg genoten had van de tocht. Wij zijn blij dat het muildier niet begreep dat het over hem ging.

Niet alleen onze Vlaamse vrienden kunnen het overigens. Twee meesters in de zelf-uitgevonden woorden en uitdrukkingen brachten hun vakantie bij ons door. Op een ochtend na het ontbijt besloot onze gaste dat het tijd werd om eens lekker naar het strand te gaan.  Echtgenoot was het daar op zich mee eens, maar houdt er overduidelijk niet van om te worden opgejaagd. Wij hoorden hem namelijk half verschrikt vragen ‘voel ik een geweer in mijn rug’? En die uitdrukking is sinds dat moment in ons vocabulaire gebakken. Net als de nieuwe ‘slangenlullenleren’ sandalen die heerlijk lopen nadat je er een tijdje de branding mee hebt getrotseerd.  En wat te denken van de schoenen van (onvervalst Amsterdams)  ‘Chinees pikkenleer’ die hier overal in de etalages prijken. Nou ja, volgens één van onze gasten dan.

Ook de laatste die ik wil delen is een echte topper in de streektalen. We hadden vrienden op bezoek en die hielpen een handje of drie mee in huis, in de tuin en met het opruimen van het terrein. Op een zeker moment werd mij toegeroepen of we hier ook de beschikking hadden over een ‘kluitenruiver’… echt NOOIT van gehoord!  Wat geef je dan voor antwoord?

Om niet voor gek te staan, heb ik nog even overwogen om te zeggen dat hij waarschijnlijk achter de kluft lag. Uiteindelijk toch maar aangegeven dat ik geen idee had wat hij van me wilde hebben.

Als zich onder onze lezers Stolwijkers bevinden, hebben die al minachtend hun neus opgehaald over zoveel onkunde.  ‘Hollanders’ gebruiken gewoon een hark namelijk.  Wij zijn overstag, want een ‘kluitenruiver’ is inmiddels ingeburgerd.   

Taal is genieten. We blijven woorden, uitdrukkingen en gezegden sparen. Onze dank voor alle bijdragen aan het algemeen beschaafd casalcubo´s! 

NB: Op algemeen beschaafd Algarvs studeren we nog. Ook daar maken we goede vorderingen. Te oordelen naar de blikken die ik af en toe krijg bij onze bakker in Santa Catarina, sparen ze daar mijn zelf verzonnen Portugese uitdrukkingen.